De plant die nu misschien wel het meest opvalt in de kerktuin is de Koningskaars of Toorts (Verbascum thapsus). Wel twee meter hoog bloeit hij al vanaf juni met zachtgele bloemen, die aantrekkelijk zijn voor bijen en vlinders. De plant heeft fluweelzacht lichtgrijs blad en houdt, gelukkig voor ons, van droge grond. Het is een tweejarige plant, dat wil zeggen dat hij twee jaar leeft: het eerste jaar bloeit hij niet, dat gebeurt pas in het volgende jaar. Gelukkig zag ik aan de voet van onze toorts een rozet van zijn opvolger!
Er doen vele verhalen de ronde over de Koningskaars die in het Duits ook wel Marienkerze wordt genoemd en in het Frans: Cierge de Notre Dame. Uit de middeleeuwen dateert de volgende raadgeving: men rake een zieke plek aan met de koningskaarsplant en zegt het volgende rijmpje: “Onze Lieve Vrouwe gaat driemaal over het land. Zij draagt de hemelbrand (=koningskaars) in haar hand.” En… de plek is genezen.
De bloemen zouden een geneeskrachtige werking hebben bij onder meer problemen met de ademhaling (Begijnenthee).
Meer praktisch: de wollige bladeren werden gebruikt als schoenvoering. Ook werden die bladeren versneden tot lont in olielampen. Rond de16e eeuw wordt beschreven hoe men de harige plant insmeert met teer en daadwerkelijk als toorts gebruikt.
Ook in de Griekse mythologie komt de koningskaars voor: de held Odysseus krijgt van de goden een exemplaar. De tovenares Circe verandert al zijn vrienden in zwijnen, maar heeft geen macht over Odysseus. Genoeg over de toorts: Erg hun best om op te vallen doen ook de stengels met knaloranje bessen van de Aronskelk (Arum italicum). Let op: ze zijn zeer giftig!
En hebt u de hemelsblauwe bloemen van de Cichorei (Cichorium intybus) gezien? Ze bloeien op zonnige dagen tot ongeveer drie uur in de middag. Cichorei is een van de bittere kruiden die worden gegeten op Seideravond, de avond waarop de uittocht uit Egypte wordt herdacht (Exodus 12:8).
En misschien herinnert u zich nog het lepeltje cichorei uit het blauwe Buismanblikje dat uw grootmoeder vroeger aan de gemalen koffie toevoegde? Die werd gemaakt van de gedroogde en gebrande wortel van een familielid van onze wilde cichorei!
Tot slot nog iets heel anders: het wordt langzamerhand weer tijd om bollen aan te schaffen. Zou u ook weer aan de kerktuin willen denken? We zijn er blij mee!!
Heleen Gombert