PREEK: HET WONDERLIJKE FEEST.
Kerstmis is het feest van de blijde gedachten: toch blijven geloven in de kracht van het goede. Heeft dat nog wel zin?
Een joodse psychologe die onderzoek had gedaan naar kinderen die ondergedoken hadden gezeten en naar de houding van de ouders die hen gastvrijheid hadden verleend zei het zo: ‘de macht van het kwaad is indrukwekkend en groot, de macht van de liefde is veel kleiner, heel klein maar wel sterk en doordringend.’
Ik weet zeker dat u zich nog de foto herinnert enkele jaren terug van dat machteloze vluchtelingenkindje dat was blijven liggen op het strand van Lesbos. Het heeft ons wel wakker geschud ons allemaal, mensen in en buiten de kerk.
Zijn wij niet te incidenteel bezig? Worden er geen serieuzer beslissingen gevraagd dan de beslissingen die wij nemen?
Deze nacht begonnen wij de dienst met te lezen uit de visioenen van Jesaja- Neen, niet alleen maar dat dromenboek ‘de aarde zal met vrede bedekt zijn zoals de zeebodem met water’ en ‘de wolf zal spelen met het lam’.
Dat kunnen als vage idealen worden uitgelegd die als zeepbellen uiteen zullen spatten. Jesaja, kritisch tegenover zijn en onze wereld, weet waar de waarachtige inspiratie geput kan worden, en geeft ons zicht op de toekomst van God.
Jesaja werkte in Jeruzalem, en protesteerde tegen de levenshouding van koning, priesters en gewone burgers. Met sarcasme beschrijft hij de burgerlijkheid van de Jeruzalemmers (de trippelende dames, de poenige dikdoenerij van de mannen), de opportunistische politiek van Juda’s koningen. maar ook de schijnvroomheid in de tempel (‘Ik walg van uw gezangen, gebeden en uw vasten’) Als er één ding duidelijk wordt ook in onze dagen is het dat alle mensen correctie nodig hebben, ook wij van de kerk.
In het hart het Jesajaverhaal deze nacht, wordt een nieuw koningstype genoemd: het kind dat ons gegeven wordt. Geen machtig leider maar een weerloos mens. Hij zegt nota bene ook nog dat zijn blijde boodschap eigenlijk tegenvalt maar ons wel op de been moet brengen ..vs.2.
‘We worden opgeroepen ons te verzamelen rond hem en dan klinkt het “vrede op aarde” als een aankondiging van een nieuwe kracht die de geschiedenis kan veranderen.
Engelen spreken ervan en nodigen de mensen (de herders) uit gauw te gaan kijken. De herders zullen in het Lucas-verhaal direct afstevenen op het woord dat in Bethlehem is geschied, hetgeen de Heer hen heeft bekend gemaakt.
De kroniekschrijver van keizer Augustus zou niet in dit gebeuren geïnteresseerd geweest zijn. In een gevoelige bui zou hij het als een ‘tragisch voorval’ hebben vermeld om zijn lezers te ontroeren.
Bij Lucas klinkt echter andere taal! ‘Heden is u een redder geboren, de Messias (Christus), de Heer!’ Dit is de redder, deze arme onder de armen, deze weerloze onder de weerlozen. Geen andere. Dat is geen triomfantelijke uitroep van: ‘wij hebben gelijk; deze Jesus is de enige’ maar een geloofsbelijdenis in het ongehoorde feit dat in dit kwetsbare gebeuren een nieuwe fase van de geschiedenis begonnen is.
Hoe manifesteert Gods kracht zich dus?
In een kindje dat ligt in een schuur er was geen plaats in de herberg en als hij weer thuiskomt in Nazareth zal hij, twee maanden oud ook nog op de vlucht moeten voor de jaloerse koning Herodes.
Waar is God in onze dagen?
Als Jezus later groot geworden zal zijn zal hij zeggen: ´Ik had honger, gaf je mij te eten, ik had dorst gaf je mij te drinken; ik was ziek heb je mij bezocht; ik was vreemdeling heb je mij ontvangen; ik was in de gevangenis heb je me niet in de steek gelaten?’
Na een verbaasde reactie van zijn leerlingen zal Jesus zeggen ´Wat je voor de minste der mijnen hebt gedaan heb je voor mij gedaan.´ God heeft dus hulp nodig. Ik las het dezer dagen in een bijbelcommentaar.God kan het niet alleen, Hij heeft hulp nodig. Hulp van mensen die kiezen voor de liefde en de trouw zonder te protesteren helpen en troosten.
U bent daarom hier meer dan welkom.
Omdat u gewone mensen bent met uw eigen idealen. Jonge mensen hebben mooie plannen: bijvoorbeeld om te willen trouwen of andere leuke dingen te doen. Kinderen in de wereld laten komen om samen te bouwen aan een nieuwe maatschappij: mensen die willen zingen en dansen, spelen en helpen. Maar oude mensen zijn ook nodig, meer dan nodig om anderen volharding te leren.
Toen Gods volk geslagen werd door de slavendrijvers in Egypte zei hij tegen Mozes die het niet meer aan kon zien en daarom maar schapen was gaan hoeden: ´Ik heb het huilen van jouw mensen wel gehoord ga naar ze terug en help ze.´ ´Maar wie bent u dan eigenlijk´ vroeg Mozes wat is uw naam?´ Het antwoord kwam: Mijn naam is…’ik ben altijd bij de mensen’.
In het oude pelgrimsboek Exodus lezen wij, dat God, (de herder van zijn volk op weg door de woestijn), het erg op prijs stelt zelf ook een woontent te hebben tussen zijn mensen in: een ‘tempel’ van tentdoek. De rabbijnen spreken hier hun verbazing over uit. De God die de hemel heeft als zijn woonplaats en de aarde als de voetbank voor zijn voeten kan en wil niet zonder mensen, hoe vaak ze hem ook teleurstellen.
Hij wil dichtbij hen wonen. Vele joodse geleerden en ook de kerkvaders zagen dit ‘in een tent willen wonen van God’ als een sympathiek gebaar van Godswege. Maar kan het ook niet zo zijn dat God ons in Zijn behoeften laat delen?
God is Uniek, altijd verantwoordelijk voor alles. Iedereen zoekt steeds Zijn hulp en goede raad, bij Hem, die alles kan en weet. Maar misschien heeft Hij, die Zijn volk bevrijdde, het manna gaf, de vijanden verjaagde zelf ook behoefte aan liefde, aan aandacht. God verlangt naar contact met de enige schepsels die Hem uit vrije wil antwoord kunnen geven. Hij wil wanhopig graag dat wij Hem liefhebben, Daarom ‘beveelt’ Hij zelfs: “Je moet van Mij, de Eeuwige, jouw God, houden met heel je hart, heel je ziel en met alles waartoe je bij machte bent”.
Als wij Hem willen ontvangen de openheid van onze hart zal de kracht van Gods Heilige Geest ons net als Maria overschaduwen. Wij vieren Jesus’ geboorte, Gods definitieve inbraak in onze geschiedenis. In Hem heeft Hij de mensen, u, jij en mij omarmd. Zeg nooit dat de mens dit niet waard is, dat God niets van doen kan hebben met ons aardse gedoe.
Je bent als mens, wie je ook bent, hoe je er ook uitziet, wat je ook hebt uitgehaald nooit ‘van God los’. Ieder mens is een concreet mens met plussen en minnen, met zijn eigen wijsheiden en (eigen)aardigheden. Dat soort mensen is Hij is begonnen lief te hebben.
Daarvan afgeleid is onze hoofdwet geworden: hebt elkander lief zoals ik jullie heb bemind. Geliefd is de mens. Je mag er zijn, wie je ook bent, wat je ook bent. Hij lacht ons toe!
Welkom, altijd in onze vieringen,
Zalig kerstmis voor u en allen die u dierbaar zijn en een goed 2020!
SLOTWOORD:
Als kerstcadeau geef ik u de tekst door van een gedicht van Freek de Jonge:
Blijf Het Verhaal vertellen
We trekken Het Verhaal
als ooit de Vlaamse primitieven
niet langer vol verlangen naar ons toe
We kunnen het redelijkerwijs niet meer geloven
Laten de oren hangen naar het consumptieve
Zijn de strekking moe
Daar komt het machteloos besef bij
na elk appèl op het geweten
je doet het toch nooit goed
Wijs laten wij ons door niemand maken
Woorden die ons moeten raken zijn versleten
en zo zakt de moed
We hebben geen behoefte meer aan vragen
waar we geen antwoorden op weten
en nog het minst van alles
zitten we te wachten op een preek
Maar wat blijft er over van een wereld
zonder geloof in goed en beter
Wat moet er worden van ons leven
als de geest ontbreekt?
Blijf Het Verhaal vertellen
De wereld kan niet zonder
en ieder pasgeboren kind
is behalve een mysterie
bewijs van het wonder
dat het leven steeds opnieuw begint
Hein Jan van Ogtrop pr.